THUỐC TỪ NGỰA TRỜI

              Bài ngắn hơn đăng ở BÁO QUẢNG NAM hôm nay 22.01.2014
                                                                                           Lê Thân (Tổng hợp)

Ngựa trời là bọ ngựa hay con bù cào, tên khoa học là Mantis religiosa L, thuộc họ bọ ngựa Mantidae. Là loại côn trùng cỡ lớn, toàn thân dài màu xanh lục, thường thấy sống trong các lùm cây hay bờ bụi, thích nghi với môi trường ẩm và sáng.

                                                  Ngựa trời (Ảnh: Internet)

Bộ phận được sử dụng làm thuốc là cả con bọ ngựa mà thuốc được Đông y gọi tên đường lang, ) và tổ bọ ngựa trên cây dâu tằm (còn gọi là tang phiêu tiêu). Người ta thường bắt bọ ngựa còn sống, bỏ đầu, cánh, chân và ruột rồi đem rang chín và tán thành bột, đựng trong lọ kín dùng dần. Đông y cho rằng, bọ ngựa có vị ngọt mặn, tính ấm, không độc, có công dụng bổ thận cố tinh, tư âm sáp niệu, giải độc trấn kinh; thường được dùng để chữa các chứng di tinh, di niệu; đi tiểu nhiều lần, hầu họng sưng đau, trĩ hạ, viêm loét, kinh giảm; dùng uống hoặc đắp ngoài; liều dùng trung bình hằng ngày tùy bệnh chứng mà sử dụng khoảng 6-12g. Tang phiêu tiêu là cái tổ bọc các quả trứng của con bọ ngựa sống trên cây dâu tằm. Tang phiêu tiêu có vị ngọt, mặn, tính bình, quy vào 2 kinh can và thận, có công dụng bổ thận tráng dương, cố tinh, sáp niệu, an thần, định chí; thường dùng để chữa các chứng liệt dương, di tinh, xuất tinh sớm, mất ngủ, hay quên; tang phiêu tiêu được thu hoạch dùng làm thuốc và lấy tổ vào tháng 10 đến tháng 1 hằng năm, lấy về phơi hoặc sấy khô, đựng trong lọ kín dung; khi dùng thì đập giập rồi sắc cùng các vị thuốc khác hoặc sao giòn, tán bột uống; liều thường dùng của tang phiêu tiêu là từ 6 – 20g/ngày. 

                                                      Tang phiêu tiêu (Ảnh: Internet)

Một số cách dùng bọ ngựa, tang phiêu tiêu trị bệnh theo đông y:

-Chữa bệnh sưng phù hai chân: bọ ngựa 2 con, vỏ bí đao 30g, trư linh 20g, phục linh 20g, râu ngô 20g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

-Chữa chứng bệnh động kinh: bọ ngựa 5g, cương tàm 9g, toàn yết 2g, ngô công 5g, bột trân châu 30g, bán hạ chế 30g, tất cả sấy khô tán bột. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 2g.

-Thuốc bổ thận, trị đau lưng, đái són: tổ bọ ngựa 30g, ba kích 30g, thạch hộc 20g, đỗ trọng 20g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, tán bột mịn, trộn bột với mật ong làm hoàn to nặng 6g. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 viên chiêu với nước rượu hâm nóng. Hoặc tổ bọ ại 100ml, chia 2 lần uống trong ngày (phương này rất hiệu nghiệm đối với người cao tuổi).

-Chữa tiểu tiện không thông: tổ bọ ngựa 8g, hoàng cầm 10g, nấu với nước uống ngày 1 thang.

-Chữa đái dầm: tang phiêu tiêu 12g, đẳng sâm 12g, phá cố chỉ 12g, ích trí nhân 8g, thỏ ty tử 8g, ba kích 8g, tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần.

- Trị giảm trí nhớ, tiểu tiển nhiều:  Tang phiêu tiêu 10g, viên chí 12g, thạch xương 12g, đẳng sâm 12g, quy bản 12g,  đem sắc uống ngày một lần

-Di mộng tinh: Tỏa dương 60g, nhục thung dung 60g, long cốt 30g, tang phiêu tiêu 40g, bạch linh 20g. Các vị sấy khô tán vụn, ngâm với 2.500ml rượu trắng, sau 14 ngày thì dùng được, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 - 20ml.

- Liệt dương: (1) Bọ ngựa 15g nấu ăn hoặc bọ ngựa 15g, 1 con ếch hầm ăn hằng ngày.  (2) Tang phiêu tiêu, phá cổ chỉ 15g, kỷ tử 15g, thận dê 1 bộ, nhục thung dung 30g, ba kích 15g, tất cả sao khô, tán bột, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 9g. (3) 10 tang phiêu tiêu, sao vàng xém cạnh, nghiền thành bột, trộn với bột mẫu lệ (đồng lượng), ngày một liều, uống trước khi đi ngủ. (4) tang phiêu tiêu 40g, tỏa dương 40g, long cốt 40g, nhục thung dung 40g, bạch phục linh 40g, mật ong vừa đủ làm hoàn. Đem các vị thuốc tán thành bột mịn rồi trộn kỹ với mật ong, làm hoàn, mỗi lần uống 9g, ngày 2 lần, sáng và tối. (5) Tang phiêu tiêu 30g, hạt hẹ 30g,  ích trí nhân 40g. Rang khô tán bột mịn. Ngày uống 2-3 lần. Mỗi lần 5g với nước đun sôi để nguội có pha ít rượu thì hiệu quả hơn. (6) Tang phiêu tiêu 60g, phúc bồn tử 30g, rượu 10ml. Ngâm rượu 30 phút. Sau đó đem sao vàng tán bột. Ngày uống 2 lần sáng tối với nước đun sôi để nguội. Mỗi lần 5g. (7) Tang phiêu tiêu 15g, thịt lợn nạc 150g. Tang phiêu tiêu tán bột mịn. Trộn đều với thịt thái mỏng cho đều rồi hấp cách thủy. Ăn ngày 1 lần liền 1 tuần. (8) Tang phiêu tiêu 15g, trứng chim bồ câu 3 quả. Tang phiêu tiêu sao khô, tán bột mịn, cho bột thuốc vào bát quấy đều với 20ml. Cho trứng bồ câu vào bát nước thuốc hấp cách thủy cho chín. Ăn trứng, uống nước thuốc. Ngày 1 lần vào lúc đói, uống liền 1 tuần. (9) Ếch khoảng 90g (bỏ đầu da và ruột, chặt miếng), tang phiêu tiêu 10g, sơn thù nhục 30g, câu kỷ 15g, ba kích thiên 10g. Cho toàn bộ nguyên liệu vào nồi, cho lượng vừa nước, sau khi dùng lửa to nấu sôi, chuyển sang lửa nhỏ nấu 2 giờ. (10) Dạ dày heo 2 cái nhỏ, tang phiêu tiêu 15g, đỗ trọng 12g, hoài sơn 30g, gừng tươi 4 miếng. Dạ dày heo lọc sạch mỡ rửa sạch, ướp muối, sau đó rửa lại, cho vào nước sôi chần chín, đỗ trọng, hoài sơn, gừng tươi đều rửa sạch. Cho toàn bộ nguyên liệu vào nồi, cho lượng vừa nước, sau khi nấu sôi chuyển sang lửa nhỏ hầm 1-2 giờ, nêm gia vị là ăn được.

Các vị thuốc phối hợp dễ dàng mua được ở các tiệm thuốc bắc.